༄༅།། ཨེ་མ་ཧོའི་རིག་མཛོད།

For some months now, large-scale protests and violent street battles have been raging throughout Cairo and other major cities of Egypt. Thousands of Egyptian liberals and secularists have come out on the streets to protest what they called President Mohamed Morsi’s “power-grab”, after he issued a declaration awarding himself new powers, which he claimed were “temporary” until a new constitution was put in place. Morsi’s opposition will have none of it and claim that he wants to make himself “the new Pharaoh”.
འདས་པའི་ཟླ་བ་འགའ་ཡི་རིང་ལ་ཨེ་ཇིབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ཁའེ་རོ་དང་དེ་བཞིན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་རྣམས་སུ་ཁྲོམ་སྐོར་ངོ་རྒོལ་ཆེ་ཁག་བཅས་ཁྱབ་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་གཡོན་ཕྱོགས་གུ་ཡངས་པའི་སྡེ་ཁག་དང་སྲིད་རྐྱང་རིང་ལུགས་པ་ཡིན་པའི་ཨེ་ཇིབ་པ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོས་ ཨེ་ཇིབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་མོར་སིས་རང་ཉིད་ལ་དབང་ཆ་གསར་པ་སྤྲད་པ་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱས་རྗེས་སུ་ “དབང་ཆ་འཕྲོག་ལེན་”བྱས་པ་དེ་ལ་བསྙད་ནས་སྲང་ལམ་དུ་ཐོན་ཏེ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་ཞིག་རེད། སྲིད་འཛིན་མོར་སིས་འདི་ནི་རྩ་ཁྲིམས་གསར་པ་བཟོས་ནས་ལག་བསྟར་མ་བྱས་བར་གྱི་ “སྐབས་འཕྲལ་རིང་”ཡིན་པར་བཤད་ཡོད་ཅིང་། མོར་སིའི་ཕྱོགས་འགལ་བ་ཚོས་དེ་ནི་མ་ཡིན་པར་སྲིད་འཛིན་ཁོས་ཁོང་རང་ཉིད་ “ཨེ་ཇིབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་”བཟོ་འདོད་ཡོད་པར་བརྗོད་ཡོད།
The exile Central Tibetan Administration (CTA) has since last year been going through a major constitutional crisis of its own. The odd thing in Dharamshala’s case is that no one there appears to have realized that anything consequential had happened at all. It is perhaps likely that some of the more savvy residents of the exile Tibetan capital had their suspicions but were too intimidated or confused to say anything, much less stage a protest at the Gangchen Kyishong square.
བཙན་བྱོལ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་བའི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་གྲས་ཤིག་སྔ་ལོ་ནས་བཟུང་སྟེ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། རྡ་རམ་ས་ལའི་གནད་དོན་འདིར་ཁྱད་མཚར་པ་ཞིག་ནི་སུ་གང་གིས་ཀྱང་འགྱུར་ལྡོག་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་ཤེས་ཡོད་མཁན་མེད་པ་དེ་རེད། གཅིག་བྱས་ན་གངས་སྐྱིད་དུ་སྡོད་མཁན་རྒྱུས་ཡོད་ཁ་ཤས་ལ་དོགས་པ་འདྲ་ཡོང་ཡོད་སྲིད་མོད་ཁོང་ཚོས་གངས་སྐྱིད་དུ་སྐད་འབོད་ངོ་རྒོལ་བྱེད་རྒྱུ་ཕར་ཞོག སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུ་ལའང་འཚེར་སྣང་ཆེ་དྲགས་པའམ་མགོ་འཐོམས་པར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།
I only got my first inkling of this “crisis” when I came across this reworking of the title of the Tibetan prime minister from that of “kalon tripa” to “sikyong” an older and somewhat obscure title used by the old regents of Tibet. But I assumed this name change was merely a cosmetic one. Samdong Rimpoche had some years back changed the title of the exile PM from the traditional si-lon to the more grandiose sounding Kalon Tripa or the “Enthroned Kalon”*
བོད་ཀྱི་ “བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་”ཡི་མིང་དེ་ “སྲིད་སྐྱོང་”སྟེ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཚབ་ཁག་ལ་སྤྱད་པའི་མིང་དེ་རུ་བརྗེ་བའི་སྐབས་སུ་ “དཀའ་རྙོག་”འདི་ལ་ཐོག་མར་དྭོགས་གཞི་ཞིག་སྐྱེས་བྱུང་། འོན་ཀྱང་ངས་མིང་བརྗེ་བ་འདི་ནི་མཛེས་ཆ་བསྟན་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པར་ཆ་འཇོག་བྱས་པ་ཡིན། ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་ལོ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་ལ་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་སྲིད་བློན་ཟེར་བ་དེ་ཅུང་རྫིག་མདོག་ཆེ་བའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཞེས་པར་མིང་བསྒྱུར་བྱས་པ་རེད།
So I assumed, as everyone else did, that the change from Kalon Tripa to Sikyong was also just a change in the Tibetan name and that the office of the prime minister remained the same. In an official report issued on September 26, 2012, by CTA on its website it was also made clear that only the name or title of the office had been changed:
“Kalon Tripa Dr Lobsang Sangay today ratified the recent amendments made to the Charter of Tibetans in Exile to change the official title of Kalon Tripa to Sikyong.”
མི་གཞན་རྣམས་ཇི་བཞིན་ངས་ཀྱང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ནས་སྲིད་སྐྱོང་དུ་མིང་བརྗེ་བ་དེ་ནི་བོད་སྐད་ཀྱི་མིང་ཚིག་བརྗེ་བ་ཞིག་དང་། བློན་ཆེན་གྱི་ལས་ཁུངས་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་མེད་པ་ཞིག་ལ་ཆ་འཇོག་བྱས་པ་ཡིན། དབུས་བོད་མིས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་ ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་རང་གི་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་བཏོན་པའི་གཞུང་འབྲེལ་གསར་འགྱུར་སྟེང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མིང་དང་གོ་གནས་བརྗེ་བ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པ་བསྟན་འདུག
“བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་དེ་རིང་ ཉེ་ཆར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱིས་གཞུང་འབྲེལ་གོ་མིང་དེ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ནས་སྲིད་སྐྱོང་བསྒྱུར་བའི་བསྐྱར་བཅོས་དེ་གཏན་འབེབས་ཆོག་མཆན་བཀོད་”ཅེས་གསལ་འདུག
But in the last paragraph of the report there was a hint that perhaps something more than a name change had actually taken place: “His Holiness the Dalai Lama said on 8 August 2011 that he was handing over the political leadership that he inherited from Regent Tagdra Rinpoche to Dr. Lobsang Sangay, the first democratically-elected Sikyong or Tibetan political leader.”
འོན་ཀྱང་གསར་འགྱུར་དེའི་ཚིག་ཕྲེང་མཐའ་མ་དེས་མིང་བརྗེ་བ་ཙམ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་དེ་ལས་གཞན་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཅིག་འགྲོ་བཞིན་པའི་བརྡ་ཞིག་བསྟན་འདུག “༧སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ༢༠༡༡ ལོའི་ཟླ་བ་ ༨ ཚེས་ ༨ ཉིན་རྒྱལ་ཚབ་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེ་ནས་བརྒྱུད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་དེ་དམངས་གཙོའི་ལམ་ནས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་སྲིད་སྐྱོང་ཐོག་མ་དེ་ལ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བཀའ་བསྩལ་ཡོད་པ་རེད།” ཅེས་འཁོད་འདུག
In effect the Dalai Lama was handing over his power as sovereign monarch, which he had received from the Tagdra regent, to his prime-minister, who in effect now became the next sovereign, monarch or head of state. In his own official Twitter profile Lobsang Sangay la gives a description of what a “Sikyong” actually is, and he makes it clear that it is more than a mere change of title or name.
འདི་ལྟར་ན་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་གི་ཚུལ་དུ་རང་གི་སྐུ་དབང་དེ་རྒྱལ་ཚབ་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཕུལ་འབྱོར་བྱུང་བ་ཇི་བཞིན་རང་གི་བློན་ཆེན་ལ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལྟར་ན་ཁོང་ནི་ད་ཆ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོའམ་དབུ་འཛིན་དེ་ཆགས་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱིས་རང་གི་ཊི་ཝི་ཊར་(Twitter)ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་དུ་སྲིད་སྐྱོང་ནི་དངོས་གནས་མིང་བརྗེ་བ་ལས་ལྷག་ཅིག་ཡིན་པ་གསལ་པོར་བསྟན་འདུག
“སྲིད་སྐྱོང་ནི་ དམངས་གཙོའི་ལམ་ནས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་དང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མཇུག་སྐྱོང་སྐུ་ཚབ་ཡིན།”ཞེས་བཀོད་འདུག
“Sikyong – the democratically elected head of the Tibetan people and political successor to His Holiness the Dalai Lama”
Public memory is short so I think everyone should remind themselves that Lobsang Sangay la was elected on 26 April 2011 as the kalon tripa or the prime-minister of the exile government. That was it. Nothing more, nothing less. Just a prime-minister, or Kalon Tripa if you like.
མི་དམངས་ཀྱི་དྲན་པ་དེ་ཐུང་ཐུང་ཡོད་ཙང་། མི་ཚང་མས་རང་རང་ལ་དྲན་གསོ་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་ལ་ བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ནི་ ༢༠༡༡ ལོའི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའམ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་བློན་དུ་འོས་འདེམས་བྱས་པ་རེད། ཏག་ཏག་དེ་འདྲ་ཞིག་རེད། བོད་ཀྱི་སྲིད་བློན་ནམ་དང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཙམ་ཞིག་རེད།
In a parliamentary system of government the prime-minister is the head of the government only. In such a system the head of the nation or the state – or the head of the “people” in our situation – would be a monarch (as in the UK or Japan) a president (as in India), or in our own case before His retirement, the Dalai Lama.
གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ཅན་གྱི་གཞུང་གི་ནང་། སྲིད་བློན་ནི་གཞུང་གི་དབུ་འཁྲིད་ཙམ་ཞིག་རེད། ལམ་ལུགས་དེ་འདྲའི་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་འཛིན་ནམ་ཡང་ན་འུ་ཅག་གི་གནས་སྟངས་ལ་མཚོན་ན་“མི་དམངས་”ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་ནི། རྒྱལ་པོའམ་རྒྱལ་མོ་༼དཔེར་ན་ཨིན་ཇི་དང་ཉི་ཧོང་ལྟ་བུ་དང་་༽དང་སྲིད་འཛིན་༼དཔེར་ན་རྒྱ་གར་ལྟ་བུ་༽ཡིན་ལ། ང་ཚོའི་གནས་སྟངས་ལ་ བགྲེས་ཡོལ་མ་གནང་གོང་ལ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་རེད།
Where an executive branch is led by a person who serves as both head of state and head of government, that person is usually elected and titled “president”, but can also be an unelected monarch. If you combine the power of the head of government and the head of state, as it appears to have happened in the case of the “Sikyong”, then you have a president, as in the United States, Venezuela or Kenya.
འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་དེ་སྐྱེ་བོ་ཞིག་གིས་དབུ་འཁྲིད་ཅིང་། སྐྱེ་བོ་དེས་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཞུང་གཉིས་ཀའི་དབུ་འཁྲིད་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་དེའི་ནང་། སྐྱེ་བོ་དེ་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆ་ནས་འོས་འདེམས་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་ “སྲིད་འཛིན་”ཀྱི་གོ་གནས་སྤྲོད་མོད། འདི་ནི་འོས་འདེམས་མ་བྱས་པའི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་ཡིན་ཡང་རུང་བ་རེད། “སྲིད་སྐྱོང་”གི་གནད་དོན་འདི་ལ་བྱུང་ཡོད་པར་མངོན་པ་ཇི་བཞིན་གལ་སྲིད་གཞུང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་འཛིན་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡོམས་བྱས་པ་ཡིན་ཚེ། དེ་ནས་ཨ་མི་རི་ཀ་དང་ཝེ་ནེ་ཛུའེ་ལ། ཀེན་ཡ་སོགས་ཇི་བཞིན་ཁྱེད་རང་ལ་ “སྲིད་འཛིན་”ཟེར་བ་འདི་ཡོད་པ་རེད།
So at the bare minimum there has been a profound and fundamental change in the Tibetan political system. And the strangest thing is that there has been absolutely no real discussion in the cabinet, the parliament or among the public about this major alteration in the administration. Of course, this is not to say that the Tibetan people cannot or should not change their political system if they so wish. But even in a nominally democratic country such a fundamental change to the political system would require numerous and lengthy parliamentary and public debates, and ultimately a national referendum.
དེས་ན་མ་མཐའ་ལ་ཡང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ལ་གཞི་རིམ་དང་གཏིང་ཟབ་པའི་འགྱུར་ལྡོག་ཅིག་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཁྱད་མཚར་ཤོས་ཤིག་ལ་འཛིན་སྐྱོང་ནང་གི་རྒྱ་ཆེ་བའི་འགྱུར་ལྡོག་འདི་ལ་མི་དམངས་ཀྱི་ཁྲོད་དང་། གྲོས་ཚོགས། འཛིན་སྐྱོང་བཅས་སུ་བགྲོ་གླེང་ངོ་མ་ཞིག་ཁྱོན་ནས་མ་བྱུང་བ་དེ་རེད། ཡིན་དང་ཡིན། འདི་ནི་བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་རང་ལ་འདོད་པ་ཡོད་ནའང་རང་གི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེ་བསྒྱུར་ཆོག་གི་མ་རེད། བསྒྱུར་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། མཐའ་ན་མིང་ཙམ་གྱི་དམངས་གཙོ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུན་ལ་ཡང་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཐད་དེ་འདྲའི་གཞི་རིམ་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཅིག་འགྲོ་བ་ལ་མི་དམངས་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་རྒྱུན་རིང་ཞིང་ཐེངས་མང་བ་དགོས་པ་རེད་ལ། མཐའ་མཇུག་ཏུ་རྒྱལ་ཡོངས་མང་མོས་ཐག་གཅོད་འོས་བསྡུ་བྱེད་དགོས་པ་རེད།
In our case the national discussion on whether we were going to change from having a having a prime-ministerial to a presidential system, should have taken place the before the Dalai Lama’s actual retirement. But this never happened, not then, not now, and probably not anytime soon. What is truly depressing is that there has been no public outcry, not a single voice of protest and not one editorial or article in any exile journal condemning this absolute disregard for democratic procedure. Everyone, it seems, is going along with the polite fiction that only “the official title of Kalon Tripa to Sikyong” has been changed as the CTA has claimed in its press release.
འུ་ཅག་གི་གནས་སྟངས་ལ་མཚོན་ན། ང་ཚོས་སྲིད་བློན་ལམ་ལུགས་ནས་སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུ་ཡིན་མིན་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་བགྲེས་ཡོལ་མ་གནང་གོང་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་བགྲོ་གླེང་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་དེ་ནི་ཁྱོན་ནས་མ་བྱུང་བ་རེད་ལ་ད་ལྟ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་ཡོང་མདོག་ཁ་བོ་ཡོད་མ་རེད། དངོས་གནས་ཡིད་ཕམ་པ་ཞིག་ནི། དམངས་གཙོའི་བརྒྱུད་རིམ་འདི་ལ་གཏན་ནས་རྩིས་མེད་བྱས་པ་ལ་མི་འདོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་དུས་དེབ་ཁག་ཏུ་མ་ཐོན་པ་མ་ཟད། ངོ་རྒོལ་གྱི་གཏམ་སྣེ་གཅིག་མེད་ལ་མི་དམངས་ཀྱི་སྐད་འབོད་ཅིག་ཀྱང་མ་བྱུང་བ་དེ་རེད། མི་ཚང་མ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གསར་འགྱུར་ནང་བསྙད་པ་ཇི་བཞིན་ “བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིང་གནས་དེ་སྲིད་སྐྱོང་དུ་”བརྗེ་བ་ཡིན་པའི་ཚུལ་འཆོས་དེའི་ནང་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་།
Speaking of protests, the powers that president Morsi “temporarily” awarded himself which triggered the demonstrations that have practically crippled Egypt, are essentially far less radical or profound than the changes that have been made surreptitiously to the Tibetan body politic. Morsi claims, with some justification, that his changes to the system were made to avoid interference from a court system that was largely a holdover from the Mubarak era, and which had overturned many efforts at reform since the Revolution.
ངོ་རྒོལ་གྱི་སྐོར་ནས་བཤད་ན། སྲིད་འཛིན་མོར་སིས་ རང་ཉིད་ལ་ “སྐབས་འཕྲལ་”རིང་ཞུ་འབུལ་ཞུས་པའི་དབང་ཆ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ངོ་རྒོལ་བྱུང་བ་དེ་ཚོས་ཨེ་ཇིབ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱང་ཞ་བོ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཁྲོད་གསང་བའི་ཐོག་ནས་བསྒྲུབས་པའི་འགྱུར་བ་འདི་དག་ལས་ཆེས་ཆུང་བ་རེད། སྲིད་འཛིན་མོར་སིས་བཤད་དོན་ལ། ཁོང་གིས་ལམ་སྲོལ་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བ་དེ་དག་ནི་ མང་ཆེ་བ་སྲིད་འཛིན་མོ་བྷ་རཱག་གི་སྐབས་ནས་ཡོད་བཞིན་པའི་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཇུས་གཏོགས་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཆེད་ཡིན་ཟེར་ལ། ཁྲིམས་ཁང་གིས་གསར་བརྗེའི་རྗེས་ཀྱི་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་འབད་བརྩོན་མང་པོ་ཞིག་ཕྱིར་ལྡོག་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
So in what direction is the exile political system now headed? Is the role of the “Sikyong” equivalent to that of a “president” or even a “Supreme President”, as some of the Sikyong’s supporters are beginning to call him? Can we expect “Supreme Leader” or “Beloved Leader” next year? Since this transmogrification is now a done deal, should we perhaps resign ourselves to the new reality and hold our peace? And even if we did, is this change really all that simple or clear? For instance, in his claim that he is the political successor to the Dalai Lama the Sikyong seems to be stating that his role as leader is more profound and far reaching than that of a merely elected official, even that of a president.
ད་ནི་བཙན་བྱོལ་གྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་འདི་ཁ་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། སྲིད་སྐྱོང་གི་འགན་དེ་ནི་ “སྲིད་འཛིན་དང་ཆ་མཉམ་པ་ཞིག་དང་། ཡང་ན་སྲིད་སྐྱོང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་འགའ་ཞིག་གིས་ད་ལྟ་འབོད་མགོ་བཙུགས་པ་ཇི་བཞིན་ “བླ་ན་མེད་པའི་སྲིད་སྐྱོང་”ཞིག་རེད་དམ། ང་ཚོས་ “བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁྲིད་” དང་ “གཅེས་པའི་དབུ་འཁྲིད་”ཅིག་ལོ་རྗེས་མར་ཡོང་རེ་བྱེད་ཆོག་གམ། མིག་འཕྲུལ་འདི་ནི་ད་ལྟ་གྲུབ་ཟིན་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོས་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གསར་པ་འདི་ངོས་ལེན་བྱས་ནས་བློ་བདེ་པོར་སྡོད་དམ། གལ་སྲིད་ང་ཚོས་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ཡིན་ན། འགྱུར་བ་འདི་དག་ནི་དེ་འདྲའི་སྟབས་བདེ་ཞིག་དང་གསལ་པོ་ཞིག་རེད་དམ། དཔེར་ན། སྲིད་སྐྱོང་གིས་རང་ཉིད་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཆབ་སྲིད་རྗེས་སྐྱོང་སྐུ་ཚབ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་སྐབས། ཁོང་གིས་རང་ཉིད་དབུ་འཁྲིད་ཡིན་པའི་འགན་དེ་ནི་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་དབུ་འཁྲིད་ཙམ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། མཐའ་ན་སྲིད་འཛིན་ལས་ཀྱང་བརྒལ་ཏེ། གཏིང་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་སྟོན་གི་འདུག

The beginnings of what might be called a cult of personality appears to be forming around Tibet’s new “supreme” leader. His visits to exile communities in the USA and elsewhere have been heralded by motorcades of Black SUVs and security personnel in dark suits and shades, more suited to heads of superpowers or major criminal organizations than the head of a refugee administration whose funding is derived largely from charitable donations from the West. The representative of the Office of Tibet in New York has also made the fawning declaration that the “number one” priority of the new Tibetan administration was to raise the international profile of the new exile political leader.

རྨོངས་དད་རྗེས་འབྲངས་པའི་གཤིས་ཀ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་རུང་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་བོད་ཀྱི་ “བླ་མེད་ཀྱི་”དབུ་འཁྲིད་གསར་པའི་མཐའ་སྐོར་དུ་མངོན་རྒྱུ་མགོ་བཙུགས་ཟིན་འདུག ཁོང་ཨ་མི་རི་ཀ་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་ས་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་ཕེབས་སྐབས། རླངས་འཁོར་ནག་པོའི་ཕྲེང་བསྟར་དང་། གྱོན་པ་ནག་པོ་གོན་པའི་སྐུ་སྲུང་གིས་སྣེ་དྲངས་ཡོང་གི་འདུག་ལ། དེ་དག་ནི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་ཁག་དང་དེ་བཞིན་ནག་ཉེས་ཅན་གྱི་ཚོགས་པ་སྟོབས་ཆེན་ཁག་ལ་འདྲ་ཆགས་པོ་ཡོད་པ་ལས། རང་གི་ཐེབས་རྩ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རོགས་དངུལ་ལ་བརྟེན་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་དབུ་འཁྲིད་ཅིག་ལ་འདྲ་ཆགས་པོ་མི་འདུག ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཀྱིས་ཀྱང་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་ “ཨང་དང་པོ་”དེ་ནི་བཙན་བྱོལ་གྱི་ཆབ་སྲིད་དབུ་འཁྲིད་གསར་པ་འདིའི་ཆེ་མཐོང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གོང་མཐོར་འདེགས་རྒྱུ་དེ་རེད་ཅེས་འུར་བསྟོད་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་སོང་།
The Sikyong himself appears to have sipped a little of his own Kool-Aid when he suggested to an Australian journalist that the self-immolations in Tibet had somehow been inspired by his election victory. He also, quite possibly, sees his own role from a heroic, perhaps even quasi-messianic, point of view. He told the same reporter that he had taken over the “hardest phase” of the Tibetan struggle: ‘”If you study any movement, the beginning is swift and brutal,” he told The Herald yesterday. “In Tibet’s case, it was the Chinese invasion. And the end is swift and pleasurable – look at the result of the election in Egypt. But the middle phase is always the most difficult.”
སྲིད་སྐྱོང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཨའུ་སི་ཊི་ལི་ཡའི་གསར་འགོད་པ་ལ་བོད་ནང་གི་མེར་སྲེག་དེ་དག་ནི་ཁོང་གི་འོས་འདེམས་རྒྱལ་ཁས་སྐུལ་སློང་ངམ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་སྐབས་སུ། ཁོང་གིས་ཀྱང་རང་གི་རྨོངས་དད་ཀྱི་དུག་ཆུ་ལ་ཧུབ་ཅིག་བརྒྱབ་ཡོད་པ་འདྲ། ད་དུང་ཁོང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་འགན་འཁྲི་དེ་དཔའ་བོའམ་མཐའ་ན་དཀོན་མཆོག་དང་ཆ་འདྲ་བ་ཞིག་གི་ལྟ་སྟངས་ཤིག་གི་ཐོག་ནས་མཐོང་གི་ཡོད་པ་འདྲ། ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་ནས་ “ལེའུ་ཁག་ཤོས་དེའི་”འགན་འཁྱེར་གྱི་ཡོད་ཅེས་གསར་འགོད་པ་དེ་རང་ལ་ཁ་སང་བཤད་པ་རེད། “གལ་སྲིད་ཁྱེད་རང་གིས་ལས་འགུལ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ཡིན་ན། དེའི་མགོ་མཛུགས་ཀྱི་སྐབས་དེ་ནི་མགྱོགས་པོ་དང་རྩུབ་པོ་ཡོད་རེད། བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་ཆ་བཞག་ན། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་དེ་རེད། མཐའ་མཇུག་ནི་མགྱོགས་པོ་དང་སྐྱིད་པོ་ཡོད་རེད། ཨི་ཇིབ་ཀྱི་འོས་འདེམས་ཀྱི་མཇུག་འབྲས་ལ་གཟིགས་དང་། འོན་ཀྱང་བར་བརྒལ་གྱི་ལེའུ་དེ་དུས་རྟག་ཏུ་དཀའ་ངལ་ཆེ་བ་ཡོད་རེད།” ཅེས་བཤད་འདུག
Clearly our Sikyong has not studied the Indian independence movement where the conclusion – partition – was probably the most traumatic phase of the entire struggle, nor even the recent Egyptian Revolution whose ending far from being “swift and pleasurable” is daily deteriorating into street violence and chaos. For those taking the actual lead in our struggle, those courageous self-immolators and political prisoners in torture-chambers and Laogai camps throughout Tibet, there can be no doubt that this is the “hardest phase”. But it is not appropriate for the Sikyong, or any of us living in the free world, for that matter, to describe our own modest contributions to the cause, in such momentous terms.
འུ་ཅག་གི་སྲིད་སྐྱོང་གིས་རྒྱ་གར་བཙན་གྱི་ལས་འགུལ་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་མེད་པ་གསལ་པོ་རེད། ལས་འགུལ་འདིའི་མཇུག་འབྲས་ནི་ཁ་ཕྲལ་བ་སྟེ་ལས་འགུལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གི་ཧ་ལམ་དཀའ་ལས་ཁག་ཤོས་ཀྱི་ལེའུ་དེ་ཡིན་པ་རེད། ད་དུང་ཉེ་ཆར་གྱི་ཨི་ཇིབ་ཀྱི་གསར་བརྗེ་ལའང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་མེད་པ་གསལ་པོ་རེད། འདིའི་མཇུག་འབྲས་ནི་ “མྱུར་པོ་དང་སྐྱིད་པོ་”ཞིག་ལས་ཧ་ཅང་ཐག་རིང་བ་ཞིག་སྟེ། ཁྲོམ་སྐོར་དང་ཟིང་ཆ་དེ་དག་ཇེ་སྡུག་ལ་འགྲོ་བཞིན་འདུག བོད་ནང་གི་གནས་གང་སར་ཡོད་པའི་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་རྭ་བ་དང་། མནར་གཅོད་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ། སྙིང་སྟོབས་ཅན་གྱི་སྐུ་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་གནང་མཁན་བཅས་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་ངོ་མ་གནང་མཁན་རྣམས་ལ་མཚོན་ན། དུས་ཚོད་འདི་ནི་ “ལེའུ་ཁག་ཤོས་”དེ་ཡིན་པ་ལ་ནི་དྭོགས་པ་ཡོད་མ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་དང་། དེ་བཞིན་ང་ཚོ་རང་དབང་ལུང་པར་སྡོད་མཁན་ཚོས་ང་ཚོས་རྩ་དོན་ལ་ཞལ་འདེབས་ཅུང་ཙམ་བྱས་པ་དེ་ནི་དེ་འདྲའི་གལ་ཆེ་མདོག་གི་ཚིག་གིས་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་པ་ལ་འོས་བབ་ཡོད་པ་མ་རེད།
We might get some idea of the direction in which the Sikyong mythology is heading from the sub-title of a documentary film being made by two European filmmakers, Christian D.Paehler and Maren Strenge. The project appears to have the approval and support of CTA and shooting in Dharamshala seems to have been wrapped up. Lobsang Sangay is referred to in the title as The Outsider but more interestingly in the sub-title as “Tibet’s Next Incarnation?”. No objections or controversy has come up about this very suggestive sub-title, so perhaps we can conclude that this has been officially approved and blessed. This sub-title (even with the question mark) suggesting that Tibet’s new-found democracy could revert to a theocracy of some kind, is not at all reassuring.
ཡུ་རོབ་ཀྱི་གློག་བརྙན་བཟོ་མཁན་ པེ་ལར་དང་སི་ཊི་རན་གེ་ (D.Paehler and Maren Strenge)གཉིས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་དངོས་བརྗོད་གློག་བརྙན་དེའི་ཁ་བྱང་འོག་མ་ལ་དཔག་ན། སྲིད་སྐྱོང་གི་སྒྲུང་དེ་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་དེ་ཚོད་དཔག་བྱེད་རུང་བ་ཞིག་རེད། གློག་བརྙན་ལས་འཆར་དེ་ལ་ནི་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་བཀའ་འཁྲོལ་ཐོབ་ཡོད་པ་འདྲ་ལ། རྡ་རམ་ས་ལར་གློག་བརྙན་པར་རྒྱག་རྒྱུ་ཡང་གྲུབ་ཡོད་འདུག བློ་བཟང་སེང་གེ་ལ་གློག་བརྙན་དེའི་མིང་གི་ཐོག་ནས་ “ཕྱི་རོལ་པ་” (The Outsider)ཞེས་བཀྲལ་ཡོད། དེ་ལས་ཀྱང་ཡ་མཚན་པ་ཞིག་ལ་ཁ་བྱང་འོག་མའི་ནང་ “བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་རྗེས་མ་ཨེ་”( Tibet’s Next Incarnation?) ཞེས་བཀྲལ་བ་དེ་རེད། ཤུགས་བསྟན་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཁ་བྱང་འོག་མ་འདི་ལ་ཡང་དགག་བྱ་དང་རྙོག་གླེང་གང་ཡང་མ་བྱུང་བ་རེད་ལ། བྱས་ན་ང་ཚོས་འདི་ཡང་ཁོང་རང་ཉིད་ནས་བཀའ་འཁྲོལ་དང་བྱིན་རླབས་གནང་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། དྲི་རྟགས་དང་བཅས་པའི་ཁ་བྱང་འོག་མ་འདིའི་ཤུགས་བསྟན་ལ་བོད་ཀྱི་དམངས་གཙོ་གསར་པ་འདི་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཆོག་པ་རེད་ལ། དེ་འདྲ་མིན་པའི་ངེས་གཏན་ཁྱོན་ནས་ཡོད་མ་རེད།

If the Sikyong is “the political successor to His Holiness the Dalai Lama” and he might furthermore be “Tibet’s Next Incarnation” as his officially approved biographical documentary appears to suggest, then we are in a far deeper constitutional cesspit than if the change were only one from prime-minister to president, which though problematic enough, does not carry with it the many theological questions (and perils) inherent in a system that is based more on metaphysical than on constitutional principles.
གལ་སྲིད་སྲིད་སྐྱོང་ཞེས་པ་ནི་ “༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྗེས་སྐྱོང་སྐུ་ཚབ་”ཡིན་ཚེ། ཁོང་གིས་བཀའ་འཁྲོལ་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་གློག་བརྙན་གྱིས་ཤུགས་བསྟན་བྱས་པ་ཇི་བཞིན་ཁོང་ནི་ “བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་རྗེས་མ་”དེ་ཡིན་སྲིད་པ་རེད། དེས་ན་ང་ཚོ་ནི་སྲིད་བློན་ནས་སྲིད་འཛིན་དུ་བརྗེ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་བཙོག་ཆུ་གཏིང་ཟབ་ཞིག་གི་ནང་ཡོད་པ་རེད། སྲིད་བློན་ནས་སྲིད་འཛིན་ལ་བརྗེ་བ་དེ་ལ་ཡང་དཀའ་རྙོག་ལྡང་ངེས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་འདི་དག་གིས་དམངས་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་ལས་གཟུགས་འདས་རིག་པ་ལ་གཞི་བཅོལ་བའི་ལམ་སྲོལ་ལ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲི་བ་༼དང་ཉེན་ཁ་༽དག་འཁྱེར་མི་ཡོང་བ་རེད།
In such an event a host of questions will have to be answered before even the first steps can be taken to deal with the issue. What is the exact constitutional role of this “Political Successor to His Holiness the Dalai Lama”? Must this Tibetan leader be acknowledged as an “incarnation”, as he seems to suggest he should be? Is he the manifestation of the “Madhey Trulku” option that His Holiness the Dalai Lama mentioned some years ago, where His Holiness would manifest an alternative emanation before his own passing? If so, then would it not be sacrilege to even suggest term limits for such a political incarnation? Would the public have to regard him as a “supreme president for life”? Would we have to address him as His Eminence, or His Serenity or even His Holiness? Would we have to conduct a search for his reincarnation on his death? And so on.
གནས་སྟངས་དེ་འདྲའི་ནང་གནད་དོན་འདི་སྒྲུབ་པའི་གོམ་པ་ཐོག་མ་དེ་མ་སྤོས་གོང་ལ་དྲི་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་ལ་ལན་འདེབས་བྱེད་དགོས་པ་རེད། “༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཆབ་སྲིད་རྗེས་སྐྱོང་སྐུ་ཚབ་”ཅེས་པ་འདི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་འགན་དབང་ཏག་ཏག་དེ་གང་འདྲ་ཡིན། ཁོང་གིས་ཤུགས་ལ་བསྟན་པ་འདྲ་བ་ཇི་བཞིན་བོད་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་འདི་ནི་ “སྤྲུལ་སྐུ་”ཞིག་ཡིན་དགོས་སམ། ལོ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་ལ་བཀའ་ཕེབས་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་སྔོན་དུ་ཁོང་གི་མ་འདས་སྤྲུལ་སྐུའི་འདམ་ཁ་ཞིག་དགོངས་འཆར་གནང་བ་ཇི་བཞིན། ཁོང་ནི་ “མ་འདས་སྤྲུལ་སྐུའི་”སྤྲུལ་བ་དེ་ཡིན་ནམ། དེ་ལྟར་ཡིན་ན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཞིག་ལ་མཐའ་ན་དུས་བཀག་ཚོད་འཛིན་བྱེད་འདོད་བྱེད་པ་ཚུན་ནས་ལོག་ལྟ་ཞིག་ཏུ་མི་འགྱུར་རམ། མི་དམངས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཁོང་ནི་ “སྐུ་ཚེ་གང་པོའི་རིང་གི་བླ་མེད་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་”ཞིག་ཏུ་ཆ་འཇོག་བྱེད་དགོས་སམ། ང་ཚོས་ཁོང་ལ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སྐྱབས་རྗེ། མཐའ་ན་༧གོང་ས་ཞེས་ཀྱང་ཞུ་དགོས་ཡོད་དམ། ཁོང་འདས་པའི་རྗེས་སུ་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་ཀྱང་བཙལ་འཚོལ་བྱེད་དགོས་སམ། དེ་འདྲ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།
It is astonishing that someone with a doctorate in law from Harvard should have gone along with such makeshift – make it up as you go along – constitutional arrangements for the top leadership position of an entire people, even if at this moment in their history the Tibetan people are stateless and powerless. Surely, as I suggested earlier, a “national” debate even a referendum of some kind could have been conducted for the exile public to decide on what system of government (parliamentary, presidential, theocratic etc.) their newly elected leader, should head. Yes, His Holiness the Dalai Lama did make the initial suggestion for changing the Kalon Tripa role to that of a “Sikyong”, but I am sure he would not have disapproved of a national debate and referendum on the subject. He is on record for insisting (on a number of occasions) that the final decision on fundamental policy issues must be made by the Tibetan people, and not by Him.
ཧར་ཝ་ཌི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ནས་ཁྲིམས་ཡིག་ལ་འབུམ་རམས་པའི་ལག་འཁྱེར་ཐོབ་པའི་མི་ཞིག་གིས་ རང་གི་མི་དམངས་ཚང་མའི་དབུ་འཁྲིད་ཀྱི་གོ་གནས་མཐོ་ཤོས་དེ་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བསྐྱར་བཅོས་བྱེད་རིམ་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱང་མཉམ་བགྲོད་བྱས་པ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་ཡ་མཚན་པ་ཞིག་རེད། མཐའ་ན་བོད་མི་རྣམས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་མེད་པ་དང་སྟོབས་ཤུགས་མེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་ཞིག་གི་ནང་དུ་དེ་འདྲ་གནང་བ་ནི་ཧ་ལས་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ཏན་ཏན་ངས་གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན། རང་གིས་གསར་དུ་འདམས་པའི་དབུ་འཁྲིད་དེ་ནི་གཞུང་གི་ལམ་སྲོལ་༼སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས། གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས། ཡང་ན་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་།༽གང་འདྲ་ཞིག་གི་དབུ་འཁྲིད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་ལ་“རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་” བགྲོ་གླེང་ངམ་ཡང་ན་མང་མོས་ཐག་གཅོད་འོས་བསྡུ་ལྟ་བུ་ཞིག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲོད་བྱ་ཐུབ་ཀྱི་རེད། ལགས་རེད། ཐོག་མར་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་ལས་འགན་དེ་ “སྲིད་སྐྱོང་”དུ་བརྗེ་རྒྱུའི་དགོངས་འཆར་གནང་བ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། ཏན་ཏན་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་བརྗོད་གཞི་འདིའི་ཐོག་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་བགྲོ་གླེང་དང་མང་མོས་ཐག་གཅོད་འོས་བསྡུ་གནང་རྒྱུ་ལ་དགག་བྱ་གནང་གི་མ་རེད་བསམས་ཀྱི་འདུག ༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་སྐབས་མང་པོར་བཀའ་སློབ་གནང་ནས། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་གནད་དོན་ཐོག་གི་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་དེ་བོད་མི་མང་གིས་བྱེད་རྒྱུ་ལས་ངོས་རང་གིས་གནང་གི་མིན་ཞེས་ནན་ཏན་དུ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད།
This misinterpretation, even deliberate misuse of the Dalai Lama’s suggestions and statements is the source of another major constitutional crisis in Tibetan society right now, creating an unnecessary and potentially malignant division within the exile community. On September 6th last year, eleven Dharamshala based political factions and coteries (from the religious right) gave a press conference at the Bhagsu Hotel where they condemned the Tibetan Youth Congress (TYC) and “some individual Tibetans” for “hurting the Dalai Lama’s feelings” by accusing Him of closing down the government-in-exile. These groups were behind the so called “public” demand for shutting down the Tibetan Youth Congress. They have also issued threats of violence to “individuals” in Tibetan society known for their pro-independence views. “However, when questioned by reporters, the NGOs said they did not have any direct evidence that the TYC had made any statement to this effect, but rather that they were referring to a speech made by His Holiness the Dalai Lama” (on August 3, 2012 at a teaching in Ladakh).
འགྲེལ་བཤད་ལོག་ཏུ་རྒྱག་པ་འདི་དང་། མཐའ་ན་རྐང་བཙུགས་ནས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་བཤད་དང་དགོངས་འཆར་ཁག་བེད་སྤྱོད་ལོག་པར་གཏོང་བ་དག་ནི་ད་ལྟའི་ཆར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་ཆེ་ཤོས་གཞན་ཞིག་གི་འབྱུང་རྩ་རེད། སྔ་ལོའི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༦ ཉིན་རྡ་རམ་སའི་ཚོགས་པ་བཅུ་གཅིག་གིས་༼ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་མཁྲེགས་འཛིན་པ་དག་ནས་༽སྦག་སུ་མགྲོན་ཁང་དུ་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཅིང་། དེར་ཁོང་ཚོས་ བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་སྒོ་བརྒྱབ་པ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བསྙད་བཙུགས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་ “༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་དགོངས་དཀྲུགས་པ་རེད་”ཅེས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་ “བོད་མི་སྒེར་པ་འགའ་”ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་རེད། ཚོགས་པ་འདི་དག་ནི་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་སྒོ་རྒྱག་དགོས་པའི་ “མི་དམངས་”ཀྱི་དགོས་འདུན་འདོན་པ་ཞེས་པའི་རྒྱབ་ལ་ཡོད་པ་རེད། ད་དུང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་རང་བཙན་གྱི་ལྟ་བ་མངོན་གསལ་ཡོད་པའི་ “སྐྱེ་བོ་སྒེར་པ་”དག་ལ་འཇིགས་སྐུལ་གྱི་ཉེན་བརྡ་བཏང་བ་རེད། “གང་ལྟར་ཡང་། གསར་འགོད་པ་ཚོས་ཚོགས་པ་འདི་དག་ལ་ གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་འདིའི་སྐོར་ལ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བའི་ཁུངས་སྐྱེལ་གང་ཡོད་དྲིས་དུས་ཁོང་ཚོར་དཔང་རྟགས་གང་ཡང་མེད། འོན་ཀྱང་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ གནང་བའི་བཀའ་སློབ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞུ་གི་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་རེད།” ༼ལ་དྭགས་སུ་ གསུང་ཆོས་གནང་སྐབས་ ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༣ ཉིན།༽
This incident is just the tip of the iceberg. In fact there appears to be a ratcheting up in Dharamshala of efforts to marginalize, demonize and possibly even force the closure of all Rangzen based organizations. The adoption of this divisive and desperate strategy by the Tibetan leadership is probably a reaction to recent developments in the Tibetan political scene that have begun to erode public faith in Dharamshala’s signature national policy.
གནས་ཚུལ་འདི་མཚོན་ཙམ་ཞིག་རེད། དངོས་གནས་བཤད་ན། རང་བཙན་རྩོད་པའི་ཚོགས་པ་ཚང་མ་ཇེ་ཆུང་ལ་གཏོང་བའམ་གདོན་དགེགས་སུ་ལྟ་བ། ཐུབ་ན་བཙན་ཤུགས་ཀྱིས་སྒོ་རྒྱག་པ་སོགས་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ཞིག་རྡ་རམ་ས་ལ་ན་འཕེལ་བཞིན་ཡོད་པ་འདྲ། བོད་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་དག་གིས་འདི་འདྲའི་ཕྱོགས་ལྷུང་དང་འུ་ཐུག་པའི་ཐབས་བྱུས་ཤིག་ལག་བསྟར་བྱེད་དོན་ཡང་ ཕལ་ཆེར་ ཉེ་ཆར་གྱི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་སྟེ། མི་དམངས་རྣམས་རྡ་རམ་ས་ལའི་རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་བྱུས་ལྟེ་བ་དེ་ལ་ཡིད་ཐང་ཆད་མགོ་བཙུགས་པ་དེ་ལ་ཡ་ལན་ཞིག་སྤྲོད་ཐབས་ཡིན་པ་རེད།
The game changing development in this regard has been China’s complete and unambiguous rejection of the Dalai Lama’s Middle Way Approach. The abrupt resignation of the Dalai Lama’s two top negotiators to Beijing, who in their statements hinted at the hopelessness of their task, also underscored the the abject failure of that policy.
གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ནས་ཐོབ་ཤོར་གྱི་ཚད་འབྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ནི་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་བཏོན་པའི་དབུ་མའི་ལམ་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་རྩིས་མེད་བྱས་པ་དེ་རེད། འབྲེལ་མོལ་པ་གཙོ་བོ་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་གཉིས་ཀྱིས་གློ་བུར་དུ་དགོངས་ཞུ་བྱས་ཤིང་། ཁོང་ཚོའི་གསལ་བསྒྲགས་སུ་ལས་འགན་ལ་རེ་བ་མེད་པ་དེ་བསྟན་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྲིད་བྱུས་འདི་ལམ་ལྷོང་ཁྱོན་ནས་མ་བྱུང་བའི་སྐོར་ཡང་བསྟན་འདུག
In the exile community the Tibetan Youth Congress escalated its various campaigns for independence, organizing a series of Rangzen conferences world over, and was also partially successful with a hunger strike in New York at the United Nations on March 2012. Another development in exile society in 2012 was the formation of the Tibetan National Congress (bhod gyalyong rangzen lhentsok) with a mandate to pursue the ultimate goal of restoring a sovereign, independent and democratic Tibetan nation state. In 2013 the celebration of the centennial of the Great 13th Dalai Lama’s “Declaration of Independence” by exile Tibetans world-over, signaled a definite and positive shift in the Tibetan public’s understanding and appreciation of the Rangzen struggle.
བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རང་བཙན་ཐད་ཀྱི་འབོད་སྒྲའི་ལས་འགུལ་ཇེ་ཆེར་བཏང་ཞིང་། འཛམ་གླིང་གང་སར་རང་བཙན་ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་རེད་ལ། ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ནང་ནིའུ་ཡོག་གི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་མདུན་དུ་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་ལ་ཡང་ལམ་ལྷོང་ཅུང་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལས་གཞན་པའི་ ༢༠༡༢ ལོའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ནི་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཙན་ལྷན་ཚོགས་བཙུགས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་རང་བདག་དང་རང་བཙན། དམངས་གཙོ་བཅས་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་སླར་གསོ་ཡོང་བའི་མཐའ་མཇུག་གི་དམིགས་ཡུལ་འདི་རྩོད་སྒྲུབ་བྱེད་རྒྱུར་གཏན་འཁེལ་བ་ཞིག་རེད། ༢༠༡༣ ལོར་འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོས་༧གོང་ས་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོས་ “རང་བཙན་གསལ་བསྒྲགས་”བསྐྱངས་ནས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཏེ། བོད་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་ཐད་བོད་མིའི་གོ་རྟོགས་དང་ཡི་རངས་ཞུ་བའི་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཕྱིན་པའི་བརྡ་བསྟན་པ་རེད།
But without doubt the most significant and powerful developments came from inside Tibet. The self-immolations intensified towards the end of 2012 and the beginning of 2013. In addition to their call for freedom and the return of the Dalai Lama to Tibet, more and more self-immolators openly called for Tibetan independence and separation from China.
ཡིན་ན་ཡང་ཧ་ཅང་ཚད་མཐོ་ཞིང་སྟོབས་ཤུགས་ལྡན་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་བོད་ནས་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ༢༠༡༢ ལོའི་ལོ་མཇུག་དང་ ༢༠༡༣ ལོའི་ལོ་སྟོད་དུ་རང་ལུས་མེར་སྲེག་དེ་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་རེད། ཁོང་རྣམ་པས་༧གོང་ས་མཆོག་བོད་ལ་ལོག་ཕེབས་དགོས་དང་བོད་རང་དབང་དགོས་པའི་འབོད་སྒྲ་གནང་བཞིན་པ་དེའི་སྟེང་དུ། བོད་རང་བཙན་དང་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་ནས་ལོགས་སུ་འབྱེད་དགོས་པའི་འབོད་སྒྲ་དངོས་སུ་སྒྲོག་པ་ཡང་ཇེ་མང་ནས་ཇེ་མང་རེད།

To stem the rising tide of public enthusiasm for the Rangzen cause, Dharamshala appears to have adopted a two-pronged strategy. The first is to attack Rangzen advocates as both “hurting the feelings” of the Dalai Lama and “creating divisions” (what Beijing calls “splittism”) in Tibetan society.
མི་དམངས་ཀྱི་ངོས་ནས་རང་བཙན་གྱི་རྩ་དོན་ལ་དགའ་སྣང་འཕེལ་བཞིན་པ་དེ་འགོག་ཐབས་སུ་རྡ་རམ་ས་ལའི་ངོས་ནས་སྲིད་བྱུས་རྩེ་གཉིས་མ་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པར་སྣང་། དང་པོ་ནི་ ༧གོང་ས་མཆོག་གི་ “དགོངས་པ་དཀྲུགས་པ་”དང་། བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ “ཆིག་སྒྲིལ་མེད་པ་བཟོ་བ་”ཡི་ཐོག་ནས་རང་བཙན་རྩོད་ལེན་པ་རྣམས་ལ་རྒོལ་རྡུང་གཏོང་རྒྱུ་དེ་རེད།
In its March 10 statement this year, the Tibetan Parliament-in-Exile warned the Tibetan people not to resort to speaking, writing articles, and propagating information without any sense of responsibility and instead to direct their efforts at achieving “the common desires” of the Tibetan people. “Common desires” being their euphemism for the Middle Way Approach. Earlier the Sikyong had condemned some unnamed people who, “either knowingly or unknowingly”, were creating divisions among the Tibetan people. Speaker Pempa Tsering similarly attacked “baseless claims made by a small group of Tibetans causing distress to His Holiness the Dalai Lama”. Other cabinet ministers as Gyari Dolma had also publicly condemned critics of the establishment.
ལོ་འདིའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་གསུང་འཕྲིན་ནང་དུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་འཁྲིའི་ལས་འགན་གྱི་ཚོར་བ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་དང་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་བ། སྐད་ཆ་བཤད་པ་སོགས་མི་གནང་བའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་བ་དང་། དེའི་ཚབ་ཏུ་རང་རང་གི་ནུས་ཤུགས་དེ་བོད་མིའི་ “ཐུན་མོང་གི་མངོན་འདོད་”དེ་སྒྲུབ་པའི་འབད་བརྩོན་ཐོག་གཏོང་དགོས་པར་བརྗོད་ཡོད། “ཐུན་མོང་གི་མངོན་འདོད་”ཅེས་པ་ནི་ཁོང་ཚོས་དབུ་མའི་ལམ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚིག་སྙན་མོ་དེ་རེད། དེའི་སྔོན་ལ་སྲིད་སྐྱོང་གིས་ མིང་མེད་པའི་སྐྱེ་བོ་འགའ་ཡིས་ “ཤེས་བཞིན་དུའམ་ཡང་ན་མི་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་”བོད་མིའི་ཁྲོད་དུ་ཕྱོགས་ལྷུང་འཐེན་འཁྱེར་བཟོ་བ་ལ་དགག་པ་བརྒྱབ་ཡོད་ཅིང་། དེ་མཚུངས་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ “བོད་མི་ཉུང་ཤས་ཀྱིས་གཞི་མེད་གླེང་སློང་ལ་བརྟེན་ནས་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོར་ཐུགས་ཕམ་བཟོས་པ་དེ་ལ་”རྒོལ་རྡུང་བཏང་བ་རེད། བཀའ་བློན་གཞན་ཡང་དཔེར་ན་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་དགག་པ་བརྒྱབ་ཡོད།
In October of 2012, Thomtok Trulku, abbot of the Dalai Lama’s private Namgyal Monastery, on a tour of the Tibetan communities in Minnesota and New York, denounced those advocating ideas contrary to the Dalai Lama’s wishes. Much to the surprise of his listeners he also spoke out against Tibetans celebrating the Centenary of the 13th Dalai Lama’s Declaration of Independence. He said that such celebrations would cause distress to the Dalai Lama. The young person from Minnesota who phoned me about this was quite upset: “I thought all Dalai Lamas were the same person.”
༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་བ་བཅུ་པའི་ནང་། རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་པོ་ཁྲོམ་ཐོག་སྤྲུལ་སྐུ་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་མེ་ནི་སོ་ཊ་དང་ནིའུ་ཡོག་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་གཟིགས་སྐོར་གནང་སྐབས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་པ་དང་འགལ་བའི་ལྟ་བ་འཛིན་མཁན་ཚོར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་འདུག ཁོང་ལ་ཉན་མཁན་ཚོ་ཡ་མཚན་པོ་ཡོང་བ་ཞིག་ལ་ཁོང་གིས་༧གོང་ས་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོས་རང་བཙན་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ནས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་དེ་འདྲའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་བྱས་ན་༧གོང་ས་མཆོག་ཐུགས་ཕམ་ཡོང་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག མེ་ནི་སོ་ཊ་ནས་ཡིན་པའི་ན་གཞོན་ཞིག་གིས་ང་ལ་འདིའི་སྐོར་ཁ་པར་བཏང་བྱུང་། ཁོང་སེམས་ཕམ་འདུག “ངས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་མ་གང་ཟག་གཅིག་རེད་བསམས་བྱུང་།” ཟེར།
The other prong of Dharamshala’s anti-Rangzen strategy has been to create an environment of misinformation around the Dalai Lama, especially regarding statements and activities of Rangzen advocates, and in doing so hopefully provoke Him into issuing statements against them. Vigilant observers of the Tibetan political scene will have noticed that although the Dalai Lama has completely retired from office, he is always surrounded by the Sikyong, ministers and officials even during his religious teachings and various mind-science or peace conferences round the world. All this following Him around is, of course, a means of gaining and maintaining access to His Holiness at all times, and subsequently being the first to put in a point of view whenever anything happens or is discussed. The flip side to this maneuver is denying your political opponents any or all access to the Dalai Lama.
རྡ་རམ་ས་ལའི་རང་བཙན་ལ་མི་དགའ་མཁན་ཚོའི་ཐབས་བྱུས་ཀྱི་རྩེ་གཞན་པ་དེ་ནི་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་མཚན་མཐོང་ལ་སྦྲེལ་ནས་འཁྱོག་བཤད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་རེད། ལྷག་པར་རང་བཙན་རྩོད་ལེན་པ་དག་གི་ལས་འགུལ་དང་གཏམ་བཤད་ཁག་གི་སྐོར་ལ་དེ་འདྲ་རེད། དེ་ལྟར་བྱས་པས་༧གོང་ས་ཆེན་པོ་ཐུགས་དཀྲོགས་ནས་རང་བཙན་རྩོད་ལེན་པ་རྣམས་ལ་རྒོལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་གི་རེད་བསམས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་རྟོག་ཞིབ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ཚོས་ནི་༧གོང་ས་མཆོག་ནི་ཆ་ཚང་བའི་སྐུ་བགྲེས་ཡོལ་གནང་ཟིན་ཡོད་ནའང་། སྲིད་སྐྱོང་དང་བཀའ་བློན། ལས་བྱེད་པ་དག་གིས་དུས་རྟག་ཏུ་ཁོང་གི་མཐའ་བསྐོར་ནས་ཡོད་པ་དང་། མཐའ་ན་ཁོང་གི་ཆོས་ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་དང་། ཚན་རིག་དང་སེམས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ། ཞི་བདེའི་ཚོགས་འདུ་སོགས་ལའང་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་དོ་སྣང་ཡོང་གི་རེད། ཁོང་གི་སྐུ་རྗེས་ལ་སྙེག་ནས་འགྲོ་བ་དེ་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེར་མཇལ་ཁ་ཐོབ་པ་དང་མཇལ་ཁ་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པ་དེ་ཡིན་པ་ནི་ཞུ་མ་དགོས་པ་རེད། དེར་བརྟེན་གནས་ཚུལ་གང་ཞིག་བྱུང་མ་ཐག་དང་གྲོས་བསྡུར་བྱས་སྐབས་བསམ་ཚུལ་ཐོག་མར་ཞུ་མཁན་ཆགས་གི་རེད། གནས་སྟངས་འདིའི་ཕྱོགས་གཞན་པ་དེ་ནི་རང་དང་ཁ་གཏད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལྟ་ཚུལ་འཛིན་མཁན་རྣམས་ལ་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེར་མཇལ་ཁ་གང་རུང་ཞིག་གམ་ཡང་ན་ཚང་མ་འགོག་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་རེད།
When I was editor (1993-1995) of MANGTSO (Democracy), the largest independent Tibetan language paper, I regularly requested interviews with His Holiness which were regularly denied. This was at a time when any Indian or international newspaper or magazine could get a personal interview for the asking. It is so depressingly simple, these two essential lessons in Tibetan politics: gain and maintain your access to the Dalai Lama, deny all access to your enemies. And these two lessons seem to be as valid now even after His Holiness has retired from office, as much as when he was in.
ང་ ༡༩༩༣ ནས་ ༡༩༩༥ ལོའི་བར་རང་དབང་ཅན་གྱི་ཚགས་པར་ཆེ་ཤོས་དམངས་ཚགས་པར་གྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་ངས་རྟག་པར་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེར་བཅར་འདྲི་ཞིག་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་པ་རྣམས་རྟག་པར་ཞལ་བཞེས་མ་གནང་བ་རེད། འདི་ནི་རྒྱ་གར་རམ་ཡང་ན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚགས་པར་དང་དུས་དེབ་ཁག་གིས་སྐུ་སྒེར་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ་ཙམ་གྱིས་གནང་བའི་སྐབས་རེད། འདི་ནི་ཆེས་ཡིད་ཕམ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་སྟེ། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཁྲོད་ཀྱི་གལ་ཆེའི་སློབ་ཚན་གཉིས་དེ་རེད། དེ་ནི་རང་ཉིད་ལ་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་མཇལ་ཁ་ཐོབ་ནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། རང་གི་དགྲ་བོ་ལ་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་མཇལ་ཁ་རྩ་འགོག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རེད། སློབ་ཚན་འདི་གཉིས་ནི་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་བགྲེས་ཡོལ་མ་གནང་གོང་གི་གནས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་སྐུ་བགྲེལ་ཡོལ་གནང་གྲུབ་ནས་ཀྱང་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཡང་དངོས་འབྲེལ་ཡིན་བཟོ་འདུག
I have absolutely no doubt that it is all this sycophancy and manipulation that is behind the anxiety, even alarm, that His Holiness now feels towards Rangzen advocates about whom He is being incessantly informed regarding their alleged activities undermining His political legacy and dividing Tibetan society. It is such misinformation that has caused him speak out against the Tibetan Youth Congress and “individual Tibetans” advocating independence, and perhaps even for his unfortunate remarks at Mundgod supporting Libby Liu’s outrageous expulsion of Jigme Ngabo from RFA.
འདི་འདྲ་བའི་སྤྲེལ་ལད་དང་གཡོ་བྱུས་དག་ནི་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་རང་བཙན་རྩོད་ལེན་པ་དག་ལ་ཐུགས་འཚབ་དང་མཐའ་ན་ཐུགས་འདྲོགས་པ་གནང་བ་དེའི་རྒྱབ་ན་ཡོད་མེད་ལ་ང་ལ་དྭོགས་པ་ཁྱོན་ནས་མེད་ཅིང་། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་དུས་རྒྱུན་དུ་རང་བཙན་ལས་འགུལ་པ་དག་གིས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྲིད་ཀྱི་མཛད་འཕྲིན་ལ་ཁྱད་གསོད་དང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཐེན་འཁྱེར་བསྐྲུན་ལུགས་ཀྱི་སྙན་གསན་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། གནས་ཚུལ་དངོས་ཡོད་མིན་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་རང་བཙན་རྩོད་ལེན་པ་ “སྐྱེ་བོ་སྒེར་པ་འགའ་”ལ་ཁ་གཏད་ཀྱི་བཀའ་སློབ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་བ་རེད་ལ། གཅིག་བྱས་ན་དེ་ལས་ཀྱང་སྟབས་ཉེས་པ་ཞིག་ནི་ མོན་གོ་ཌི་རུ་ ལི་བྷེ་ལུའུ་ཡིས་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་ཐོག་ནས་ཨེ་ཤ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ང་ཕོད་འཇིགས་མེད་ཕྱིར་འབུད་བྱས་པ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་བཀའ་སློབ་གནང་བཅུག་པ་དེ་རེད།
On 29 March 2013 at a teaching at Salugara in North India, His Holiness expounded in great detail on the incomparable merits of the Middle Way Approach and how its implementation would bring about peace and economic prosperity inside Tibet. He added that advocacy of independence, though, was “closing the door” for establishing contact with China, thereby subverting His efforts at negotiation. His Holiness stated that the Middle Way Approach would furthermore bring benefits to “400 -500 million Chinese Buddhists” and even spread the Buddha Dharma, particularly Tibetan Buddhism throughout China as had happened in the past. He made no direct reference to the self-immolations and only hinted at the failure of Dharamshala’s dialogue efforts with Beijing, but he insisted that he had “full confidence that it (the Middle Way Approach) will produce results in the future.” At the conclusion of his talk he stated emphatically that “Most importantly, the Tibetans in Tibet continue to put their trust in me and to place their faith in me. Similarly, the Tibetans in exile put their trust in me and place their faith in me. So I retain a responsibility.“**
༢༠༡༣ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ལུ་ག་ར་ཞེས་པའི་ས་གནས་སུ་གསུང་ཆོས་གནང་སྐབས་སུ། ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་དགེ་མཚན་བླ་ན་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ནང་དུ་ཞི་བདེ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡར་རྒྱས་ཡོང་ཚུལ་དེ་རྒྱས་ཤིང་རྒྱས་པར་བཀའ་སློབ་བསྩལ་པ་རེད། ཁོང་གིས་ད་དུང་བཀའ་སློབ་གནང་དོན་ལ། བོད་རང་བཙན་རྩོད་པ་ནི་རྒྱ་ནག་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་པའི་ “སྒོ་མོ་རྒྱག་པ་”ཞིག་ཡིན་སྟབས། དེས་གྲོས་མོལ་གྱི་འབད་བརྩོན་ལ་གནོད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་པ་རེད། ༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་ད་དུང་ “རྒྱ་ནག་གི་ནང་པ་ས་ཡ་བཞི་བརྒྱ་ནས་ལྔ་བརྒྱ་ཡོད་པ་”རྣམས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ནང་པའི་ཆོས་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེ་སྔ་མོ་ཇི་བཞིན་རྒྱ་ནག་ལ་ཁྱབ་སྤེལ་ཐུབ་པ་གསུངས་པ་རེད། ཁོང་གིས་བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་སྲེག་སྐོར་ལ་དངོས་སུ་མ་གསུངས་ཤིང་། པེ་ཅིང་དང་མཉམ་དུ་རྡ་རམ་ས་ལའི་གྲོས་མོལ་ལམ་ལྷོང་མ་བྱུང་བ་ཤུགས་བསྟན་དུ་གསུངས་འདུག འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་ “དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་མ་འོངས་པ་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལ་ཐུགས་ཡིད་ཆེས་གཙང་མ་ཡོད་”ཅེས་བཀའ་གནང་འདུག ཁོང་གི་བཀའ་སློབ་ཀྱི་མཇུག་སྡོམ་དུ། “གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ལ་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་མུ་མཐུད་ནས་ངོས་རང་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱས་པ་དང་དད་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་མཚུངས་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་ཀྱང་ངོས་རང་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་དད་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་། ངོས་རང་ལ་འགན་ཞིག་འཁྲིས་ཡོད་པ་རེད།” ཅེས་བཀའ་གནང་འདུག
His Holiness is, of course, correct in his assertion that his people continue to place their faith in him, but the second part of the remark that He “still retains a responsibility” can clearly be read to mean that He “still retains ultimate political power” in the Tibetan world, especially on the issue of the Middle Way Approach, where He appears to be suggesting that no change in policy would be tolerated.
༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་ཁོང་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་ནས་ཁོང་ལ་ཡིད་ཆེས་དད་པ་བྱེད་པ་རེད་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཏག་ཏག་རེད། ཡིན་དང་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་ཁོང་གི་བཀའ་སློབ་ཏུ་ “ངོས་རང་ལ་འགན་ཞིག་འཁྲིས་ཡོད་པ་རེད།” ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ “ཚད་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དབང་ཆ་དེ་ད་དུང་བཟུང་ཡོད་པ་ལ་”གོ་བ་ལེན་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། ལྷག་པར་དུ་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྐོར་ལ་ཁོང་གིས་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ཚེ་ཐུགས་ཀྱིས་མི་བཟོད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་མངོན་བྱུང་།
If such is the case and that if “two years” after the Dalai Lama’s retirement Tibetan cannot have an open and frank debate on the success or failure of His signature national policy, it makes the whole claim of exile Tibetan democracy a bad joke. It also gives credence to China’s repeated accusations of the Dalai Lama’s insincerity and dishonesty. A Wall Street Journal report mentioned that “China has dismissed the Dalai Lama’s retirement as a ‘trick’ designed to impress the international community.”
དེ་འདྲ་ཡིན་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་བགྲེས་ཡོལ་གནང་ནས་ “ལོ་གཉིས་ཀྱི་”རྗེས་སུ་ཡང་བོད་མི་རྣསས་ཀྱིས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་བྱུས་ལྟེ་བ་དེ་ལམ་ལྷོང་བྱུང་མིན་ཐད་ལ་ཁ་བསངས་པོའི་བགྲོ་གླེང་བྱེད་ཆོག་གི་མེད་ཚེ། དེས་བཙན་བྱོལ་བོད་དམངས་གཙོ་ཡིན་ཟེར་བ་ཡང་དགོད་གཏམ་ཐབས་སྡུག་ཅིག་བཟོ་གི་འདུག་ལ། དེས་རྒྱ་ནག་གིས་ཡང་ཡང་༧གོང་ས་མཆོག་ཐུགས་དྲང་པོ་མེད་པ་དང་ཞལ་ཐུགས་གཉིས་མེད་མིན་པར་བསྙད་འཛུགས་བྱེད་མུས་ལ་ཡང་བདེན་ཆ་ཞིག་སྤྲོད་ཀྱི་འདུག ཝོལ་སི་ཊི་རི་ཊི་ དུས་དེབ་ (Wall Street Journal)སྟེང་གི་གསར་འགྱུར་ཞིག་ཏུ། “རྒྱ་ནག་གིས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་བགྲེས་ཡོལ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སེམས་འགུལ་ཐེབས་ཆེད་བཟོས་པའི་ “ཇུས་”ཤིག་རེད་ཅེས་རྩིས་མེད་བཏང་སོང་།”ཞེས་བྲིས་འདུག
The rationalization of this particular statement of the Dalai Lama, that I have already begun to come across, as being just the personal opinion of an individual Tibetan, and thereby just an expression of His democratic right to free speech, is not only disingenuous but deeply and disturbingly dishonest. Even in his retirement His Holiness has political powers, relatively speaking of course, that the president of a democracy can only secretly dream about. For instance the concept of Him being “All Knowing” (thamche-khenpa) is one held literally by nearly all his followers. Any attempt to question this can result in one being labelled an “unbeliever” and having mobs of fanatics howling for your blood. Hence there can be no real democratic debate on any subject if His Holiness insists on contributing his viewpoint.
༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་བཤད་བྱེ་བྲག་པ་འདི་ནི་བོད་མི་སྒེར་པ་ཞིག་གི་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་ཡིན་པ་དང་། དེར་བརྟེན་༧ཁོང་གི་དམངས་གཙོའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གི་ཐོབ་ཐང་སྤྱད་གནང་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་ང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་མཁན་ཡོང་གིན་འདུག་ལ། འདི་འདྲའི་འགྲེལ་བརྗོད་ནི་དྲང་པོ་མིན་པ་ཙམ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཡིད་ཆད་འོས་པའི་འཁྱོག་བཤད་ཅིག་རེད། ཁོང་སྐུ་བགྲེས་ཡོལ་གནང་ཟིན་པའི་རྗེས་ལ་ཡང་། ༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་ཡོད་རེད། ལྟོས་འཇོག་གིས་བཤད་ན། དེ་འདྲའི་སྐུ་དབང་ནི་དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་སྲིད་འཛིན་གྱིས་གསང་བའི་ཐོག་ནས་སྨོན་པ་ཤོར་རྒྱུ་ཙམ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན་༧ཁོང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡིན་པ་དེ་ཁོང་གི་སློབ་འབངས་ཧ་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ཚིག་དོན་ཇི་བཞིན་ཡིད་ཆེས་བྱེད་པ་རེད། དེ་ལ་དྲི་བ་གཏོང་ཐབས་བྱས་ཚེ། དྲི་བ་འདྲི་མཁན་རྣམས་ནི་ “དད་པ་མེད་མཁན་”ཞེས་མིང་འདོགས་ཀྱི་རེད་ལ། ཁྱོད་ཀྱི་ཁྲག་ལ་རྔམས་པའི་མཁྲེགས་འཛིན་གྱི་ཁྱུ་ཚོགས་ཤིག་ལྡིང་སྐོར་བྱེད་ཀྱི་རེད། དེར་བརྟེན་བརྗོད་གཞི་གང་འདྲ་ཞིག་གི་སྟེང་ཡིན་ན་ཡང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་ཁོང་གི་དགོངས་འཆར་གནང་བཞེད་ཀྱིས་གནང་བ་ཡིན་ན་དེ་ལ་དམངས་གཙོ་ངོ་མའི་བགྲོ་གླེང་ཞིག་མི་ཡོང་བ་རེད།
I feel that it is absolutely important for His Holiness to understand that his true political legacy – in an ultimate sense – is not the Middle Way Approach or even his advocacy of non-violence for which he received the Nobel Prize. His true legacy, one for which he will be gratefully remembered by His people, is his introduction of democratic governance to exile Tibetan society, no matter how limited or flawed it has been, as I have described in some of my previous writings. It is also my sincere belief that the future Tibetan leadership and even the kind of society that the democratic process will bring about, will have the knowledge, skill and dynamism to bring about the successful resolution of the Tibet issue. It is hence important for His Holiness to make sure that his legacy of democracy is not discredited and that His idée fixe, the Middle Way Approach, does not become the principal cause of its failure. The decision to step down from power was, of course, entirely His Holiness’s own. Nonetheless, retiring from the position of supreme authority He had held his entire life might have been for Him a little unsettling in the beginning, and the cause of some anxiety and even a second thought or two.
༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་ངོ་མ་སྟེ། ཆེས་ཚད་མཐོ་ཤོས་ནས་བརྩིས་ན། དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་མ་རེད་ལ་ད་དུང་ཁོང་ལ་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་པར་བྱས་པའི་ཁོང་གི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་སྐོར་ལ་ཕྱག་ལས་གནང་བ་དེ་ཡང་མིན་པ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་མཁྱེན་དགོས་པ་འདི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་ངས་བསམས་ཀྱི་འདུག ཁོང་གི་མཛད་པ་ངོ་མ་སྟེ་ཁོང་གི་འབངས་མི་རྣམས་ཀྱིས་དྲིན་དྲན་བཞིན་དུ་ཁོང་ལ་རྗེས་དྲན་ཞུ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ང་རང་གི་རྩོམ་ཡིག་སྔོན་མ་འགའ་ཞིག་གི་ནང་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་ཇི་བཞིན། ཅི་ཙམ་གྱིས་ཚད་བཀག་ཅན་ཞིག་དང་སྐྱོན་ཅན་ཞིག་ཡིན་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། ༧ཁོང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དམངས་གཙོའི་གཞུང་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དེ་རེད། བོད་ཀྱི་མ་འོངས་དབུ་འཁྲིད་དང་དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་གང་འདྲ་ཞིག་དམངས་གཙོའི་བརྒྱུད་རིམ་འདིས་འཁྱེར་ཡོང་རྒྱུ་དེ་ལ། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐད་ནས་ཀྱང་ལམ་ལྷོང་ཅན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་རྙེད་པའི་ཤེས་ཡོན་དང་། ནུས་པ། འཇོན་ཐང་བཅས་ཡོང་གི་རེད་ཅེས་ངས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་ཁོང་གི་དམངས་གཙོའི་མཛད་པ་འདི་རྗེས་མེད་དུ་མི་འགྲོ་བ་དང་། ཁོང་གི་བཞེད་པ་གཙོ་བོ་དབུ་མའི་ལམ་འདི་ནི་མཛད་པ་དེ་ལམ་ལྷོང་མི་ཡོང་བ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལྟེ་བ་དེ་མི་ཆགས་པ་བྱེད་པ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། སྐུ་དབང་ནས་མར་འབབ་པར་བཞེད་པའི་ཐག་གཅོད་དེ་ནི་ཆ་ཚང་བ་༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་སྒེར་གྱི་རེད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་༧ཁོང་གི་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་བཟུང་བའི་བླ་ན་མེད་པའི་སྐུ་དབང་གི་གོ་གནས་ལས་སྐུ་བགྲེས་ཡོལ་གནང་བ་དེས་༧ཁོང་ལ་ཐོག་མར་ཅུང་མ་བདེ་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་སྲིད་ལ། ཐུགས་འཚབ་དང་མཐའ་ན་དགོངས་པ་བསྐྱར་མ་འགའ་རེ་ཡང་བཞེས་དགོས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡིན་སྲིད་པ་རེད།
No less an observer and analyst of the human condition than William Shakespeare has, in his great play King Lear, laid out the difficulties that could arise when an aging but strong-willed sovereign (who is also not a very good judge of character) steps down from political power. Those readers who have not seen an actual performance could watch the DVD of the play produced by the Royal Shakespeare Company, or even Akira Kurosawa’s magnificent cinematic rendition of it in Ran. There are some significant differences in this interpretation, though. You could , of course, just sit down with the Complete Works and read the play.
མིའི་གནས་བབ་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་དང་རྟོག་ཞིབ་པ་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་ཝིལ་ལམ་ཤཀ་སེ་པེར་གྱིས་རང་གི་ཟློས་གར་གྲགས་ཅན་རྒྱལ་པོ་ལེའར་ཞེས་པའི་ནང་། དགུང་ན་བགྲེས་མོད་ཐུགས་འདོད་བཙན་པའི་གཙོ་བདག་ཅིག་ (ཁོང་མི་གཤིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱེད་མི་མཁས་པ་ཞིག་རེད། )ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བདག་དབང་ལས་མར་བུད་པ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་དཀའ་ཁག་རྣམས་གསལ་པོར་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། ཟློས་གར་ངོ་མ་མཐོང་མ་མྱོང་བའི་ཀློག་མཁན་ཚོས་ རཱོ་ཡལ་ ཤཀ་སེ་པེར་ བཟོ་གྲྭ་ཞེས་པས་བཟོས་པའི་བརྙན་སྡེར་ལ་ལྟ་ཐུབ་ལ། མཐའ་ན་ ཨ་ཀེ་ར་ ཀུ་རོ་ས་ཝ་ཡི་དེའི་གློག་བརྙན་འཁྲབ་ཁྲིད་ཧ་ལས་པ་དེ་ ཪཱན་ཞེས་པའི་གློག་བརྙན་དུ་ལྟ་ཐུབ། ཡིན་ན་ཡང་སྐད་བསྒྱུར་གྱི་ཐད་མི་འདྲ་ས་ཆེ་ཙམ་འདུག ཁྱེད་ཀྱིས་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་ཆ་ཚང་བ་དང་བཅས་ཟློས་གར་རྣམས་ཀློག་ཐུབ་པ་ནི་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད།
One of the more compelling characters in King Lear is “the Fool”, Lear’s court jester who is absolutely loyal to his master and accompanies him faithfully on his wanderings in a wild countryside during a violent thunderstorm. He is eventually hanged, or so we are given to understand, since he does not appear in the second half of the play. In spite of this, George Orwell in his essay “Lear, Tolstoy and the Fool” insists that “The Fool is integral to the play. He acts not only as a sort of chorus, making the central situation clearer by commenting on it more intelligently than the other characters, but as a foil to Lear’s frenzies. His jokes, riddles and scraps of rhyme, and his endless digs at Lear’s high-minded folly … are like a trickle of sanity running through the play”
རྒྱལ་པོ་ལེའར་གྱི་ཟློས་གར་དེའི་ནང་གི་མི་སྣ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མང་པོའི་ཁྲོད་ཀྱི་གཅིག་ནི་ “གླེན་པ་”ཞེས་པའི་ལེའར་རྒྱལ་ཁང་གི་བཞད་གད་པ་དེ་རེད་ལ། ཁོང་ནི་རང་གི་གཙོ་བདག་ལ་ཡིད་དྲང་བ་མ་ཟད། དྲག་ཆར་གྱི་སྐབས་ཤིག་ལ་ཡུལ་མཐའ་ཞིག་ཏུ་རང་གི་གཙོ་བདག་འཆམ་འཆམ་ལ་ཕྱིན་སྐབས་ཡིད་ཆེས་བློ་འགེལ་གྱིས་ཁོ་ཡང་མཉམ་པོར་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། མཐའ་མཇུག་ཏུ་ཁོང་ལྕེབས་བཅུག་པ་རེད། ཡང་ན་ང་ཚོ་ལ་དེ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་པ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཁོང་ནི་ཟློས་གར་གྱི་ཕྱེད་ཕྱི་མའི་ནང་མངོན་གྱི་ཡོད་མ་རེད། འདི་ལ་མ་ལྟོས་པར་ཇོར་ཇི་ ཨོར་ཝེལ་གྱིས་རང་གི་རྩོམ་ཡིག་ “ལེའར་དང་ཊོལ་སེ་ཊོའེ། གླེན་པ་”ཞེས་པའི་ནང་གླེན་པ་དེ་ཟློས་གར་གྱི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་འབྲེལ་བའི་ཆ་ཞིག་རེད་ཅེས་བཤད་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་ མཉམ་གཞས་ལེན་མཁན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འཁྲབ་པ་ཙམ་ཡིན་པར། མི་སྣ་གཞན་ལས་སྤྱང་གྲུང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་གནས་སྟངས་ལྟེ་བ་དེའི་སྟེང་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་པའི་ལམ་ནས་ཇེ་གསལ་ལ་གཏོང་བ་དང་། ད་དུང་ལེའར་སེམས་འཁྲུག་པའི་སྐབས་སུ་དེའི་ལྡོག་ཕྱོགས་ལྟ་བུ་ཡང་འཁྲབ་པ་རེད། ཁོང་གི་དགོད་གཏམ་དང་། གབ་ཚིག ཁོང་གི་སྒྲ་རྒྱན་གྱི་དུམ་བུ། ཁོང་གི་རྫོགས་མཐའ་མེད་པའི་ལེའར་ལ་བརྙས་བཅོས་བཅས་ནི་་་་ཟློས་གར་གྱི་སྔ་ཕྱི་གང་སར་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཆུ་ཐིགས་བཞིན་འབབ་གི་ཡོད་རེད།” ཅེས་བྲིས་ཡོད་པ་རེད།
Old Tibet being a medieval sort of place like Lear’s Britain, had, in place of newspapers and TV, its jesters, singers and versifiers who “spoke truth to power.” During the 13th Dalai Lama’s reign there was the minor official “Kisur-la” with his biting satirical verses. We had opera performers who poked fun at important Tibetan institutions as the state oracle and the clergy, and water-girls (monlam-chuma) who sang songs ridiculing the corrupt and powerful. In that capacity, I suppose the author of this blog and those regular commenters on it serve such a useful if humble function as the Dalai Lama’s personal “Fools”.
བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པ་དེ་དབྱིན་ཇིའི་བར་མའི་དུས་རབས་དང་མཚུངས་པའི་ས་ཆ་དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ལེའར་གྱི་ཨིན་ཇི་དང་། དེ་ལ་ཚགས་པར་དང་བརྙན་འཕྲིན་གྱི་དོད་དུ་རང་གི་བཞད་གད་པ་དང་གཞས་པ། ཚིགས་བཅད་པ། སོགས་ཀྱིས་ “དབང་འཛིན་ལ་བདེན་པ་བཤད་”པ་རེད། ༧རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐབས་སུ་གཞུང་ཞབས་དམའ་རིམ་པ་ཟུར་ཟའི་ཚིགས་བཅད་རྣོན་པོ་ཡོད་མཁན་ “སྐྱིད་ཟུར་ལགས་”ཞུ་བ་ཞིག་ཡོད་རེད། ང་ཚོའི་རྣམ་ཐར་འཁྲབ་མཁན་ཚོས་སྐུ་རྟེན་དང་བླ་མ་ལྟ་བུའི་བོད་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་རེད་ལ། སྨོན་ལམ་ཆུ་མ་ཞེས་པའི་བུ་མོ་དེ་ཚོས་ཀྱང་དབང་འཛིན་པ་དང་ལྐོག་ཟ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དམའ་འབེབས་ཀྱི་གཞས་དེ་འདྲ་གཏོང་གི་རེད། གནས་སྟངས་དེའི་ཐོག་ནས་ཞུས་ན། དྲ་དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་ཕྲན་དང་དེ་བཞིན་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་མཆན་བུ་འདེབས་མཁན་བཅས་ཀྱིས་བེད་སྤྱོད་ཡོད་པ་གང་ཞིག་ལ་སྙོམ་ཆུང་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་སྒེར་གྱི་ “གླེན་པ་”དེ་འཁྲབ་ནས་ཞབས་ཞུ་ཞུ་གི་ཡོད་རེད།
Of course, I speak for those of us sufficiently clued-on to contemporary reality not to be taken in by Dharamshala’s pernicious mummery, but still old-fashioned enough to keep faith with His Holiness. Yet we should be aware that another generation of Tibetans activists, intellectuals and leaders are coming to the fore who would like to move beyond the realm of court jester’s, eunuchs, sycophants or even “next incarnations”, no matter how romantic these roles may have once seemed. Generation Y Tibetans want to take their place in a true democratic future where even the most all-knowing and all-powerful can be questioned or critiqued, as a matter of course, without the mob or the Inquisition butting in.
ཡིན་དང་ཡིན། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དད་པ་འཛིན་རྒྱུར་ལྡང་ངེས་པའི་བསམ་བློ་རྙིང་པ་ཅན་གྱི་གྲས་ཡིན་ཞིང་། རྡ་རམ་ས་ལའི་ཚབས་ཆེའི་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་འོག་ཏུ་མེད་པར་དེང་དུས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་ལ་ཤེས་རྒྱ་ལྡང་ངེས་ཡོད་མཁན་གྱི་ང་ཚོའི་སྐོར་བཤད་གི་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་བོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་བ་དང་། མཁས་པ། དབུ་འཁྲིད་ཀྱི་མི་རབས་རྗེས་མ་རྣམས་ལ་ཆ་བཞག་ན། སྔོན་མ་ཅི་ཙམ་གྱིས་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞིག་ཡིན་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། བཞད་གད་པ་དང་ཉུག་རུམ་པ། སྤྲེལ་ལད་འཁྲབ་མཁན། མཐའ་ན་ “སྤྲུལ་སྐུ་རྗེས་མ་”བཅས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕ་རོལ་དུ་འགྲོ་འདོད་ཡོད་པ་ཞིག་འཚར་ལོང་ཡོང་བཞིན་པ་དེ་ང་ཚོས་མཁྱེན་དགོས་པ་རེད། མི་རབས་གསར་པ་རྣམས་ཀྱིས་ སྡེབ་རྡུང་དང་ཁ་རྩོད་རྒྱག་རེས་སོགས་མེད་པར་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་ མཐའ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང་ཐམས་ཅད་དབང་བ་ལ་ཡང་དྲི་བ་འདྲི་བ་དང་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཆོག་པའི་དམངས་གཙོ་ཚད་ལྡན་གྱི་མ་འོངས་པ་ཞིག་གི་ནང་དུ་རང་གི་གནས་བབ་འཛིན་འདོད་པ་རེད།
* The Kalon-Tripa title might have been a subliminal expression of Samdong Rimpoche’s unrealized academic/ecclesiastical ambition. The highest rank that a Gelukpa lama or monk can aspire to is that of the “Ganden Tripa” or Enthroned of Ganden”.
མཆན་དང་པོ། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་མཚན་འདི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་རང་གི་ཤེས་ཡོན་གྱི་མངོན་འདོད་དུ་གྱུར་པའི་རེ་བ་དེ་མ་འགྲུབ་པ་དེ་སྦས་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་སྲིད། དགེ་ལུགས་པའི་བླ་མ་དང་གྲྭ་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདོད་མོས་བྱེད་པའི་གོ་གནས་མཐོ་ཤོས་དེ་ “དགའ་ལྡན་ཁྲི་པ་”རེད།
** Translation of His Holiness talk at Salagura by Tsering Wangchuk la, TSG Liaison & Press Officer.
མཆན་གཉིས་པ། ༧སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་བཤད་འདི་ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག་ལགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་གནང་བ་རེད།
**********************************
བསྒྱུར་མཁན་གྱི་མཆན། རྩོམ་པ་པོ་དང་དཔྱད་བརྗོད་པ་ཡིན་པའི་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་མང་པོ་ཞིག་ཕྲན་གྱིས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་མྱོང་། ཉེ་ཆར་རྩོམ་ཡིག་འདི་ཁོང་གི་དྲ་དེབ་ཏུ་འཁོད་པ་མཐོང་སྐབས། བརྗོད་གཞི་འདི་འདྲ་ནི་བོད་ཡིག་ཁོ་ན་ཀློག་མཁན་གྱིས་གཙོས་པའི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བཤད་སྦྱང་བྱེད་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེ་བར་མཐོང་སྟེ། རྩོམ་པ་པོར་ཆོག་མཆན་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ་འཕྲལ་དུ་བསྒྱུར་པ་ཡིན། བསྒྱུར་རྗེས་ཞུ་དག་བྱེད་པའི་ལོང་ཡང་མ་བྱུང་བར་འདིར་བཀོད་པ་ཡིན། རྩོམ་འདིའི་ཚིག་འགྲོས་དང་མིང་ཚིག་སྤྱོད་ཕྱོགས་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་གཟབ་གཟབ་བྱེད་གལ་ཆེ་བར་མཐོང་སྟབས། ཡིག་བསྒྱུར་གྱི་འགལ་འཛོལ་མཆིས་རིགས་ལ་ཉེས་པ་ཆུང་བ་ཡོང་བར་དམིགས་ཏེ། འདིར་ཨིན་བོད་ཤན་སྦྱར་གྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་པ་ཡིན། འགྱུར་བཅོས་དང་དགོངས་འཆར་ཡོད་ན་དགའ་བསུ་ཞུ་བ་ཡིན། དགེ་འདུན་རབ་གསལ་གྱིས་ ༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༤ ལ།